Ngọc trai Phú Quốc là một trong những loại ngọc đẹp, giá trị bậc nhất thế giới, luôn có khả năng chinh phục và làm "say lòng" mọi du khách. Bài viết sẽ giới thiệu quy trình hình thành, cách phân biệt thật – giả và những kinh nghiệm chọn mua ngọc trai Phú Quốc chuẩn đẹp, đáng giá nhất khi du lịch đảo ngọc.

1. Vì sao ngọc trai Phú Quốc vô cùng đáng giá?

1.1. Nghề nuôi ngọc trai ở Phú Quốc có nhiều lợi thế

Nghề nuôi ngọc trai ở Phú Quốc phát triển mạnh nhờ hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi về tự nhiên, kỹ thuật và thị trường. Trước hết, vùng biển Phú Quốc sở hữu môi trường lý tưởng cho trai sinh trưởng: nước biển trong xanh, sạch, độ mặn ổn định và nhiệt độ ấm quanh năm. Đây là những yếu tố quan trọng giúp trai phát triển khỏe mạnh và tiết ra lớp xà cừ chất lượng cao.

Phú Quốc còn là nơi có giống trai quý có khả năng tạo ra ngọc với màu sắc đẹp, hiếm và giá trị cao. Không chỉ thế, nghề nuôi trai ở Phú Quốc đã thực sự lớn mạnh nhờ được kế thừa và phát triển kỹ thuật nuôi cấy tiên tiến của Úc, Nhật Bản… giúp nâng cao tỷ lệ thành công và chất lượng viên ngọc.

Đặc biệt, cùng với sự phát triển nhanh chóng của du lịch Phú Quốc, ngọc trai ngày càng được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến, góp phần thúc đẩy thương hiệu và giá trị kinh tế cho nghề nuôi ngọc.

Ngọc trai nuôi Phú Quốc là loại ngọc trai nước mặn, có giá trị cao (Ảnh: sưu tầm)

1.2. Kỹ thuật, quy trình nuôi cấy ngọc trai Phú Quốc thế nào?

Ngọc trai nuôi cấy được hình thành dựa trên nguyên lý mô phỏng quá trình tự nhiên. Trong tự nhiên, khi một dị vật như hạt cát xâm nhập vào cơ thể, con trai sẽ tiết lớp xà cừ bao bọc dị vật để tự bảo vệ, dần dần tạo thành ngọc. Tuy nhiên, tỷ lệ trai tự nhiên cho ngọc rất thấp và chất lượng không đồng đều.

Trong nuôi cấy hiện đại, chuyên gia sẽ chọn lọc những con trai khỏe mạnh, sau đó cấy vào tuyến sinh dục của chúng một hạt nhân và một mảnh mô sống. Con trai sẽ bao bọc nhân cấy bằng nhiều lớp xà cừ trong thời gian dài, tạo ra viên ngọc. Dưới đây là thông tin cụ thể hơn về quy trình được các cơ sở nuôi cấy ngọc trai Phú Quốc áp dụng: 

• Tuyển chọn trai giống: Khu nuôi cấy ngọc trai Phú Quốc sẽ tuyển chọn những con trai khỏe mạnh dựa trên các tiêu chí như: kích thước vỏ, độ tuổi phù hợp (thường từ 2 năm trở lên) và tình trạng tuyến sinh dục. Đây là bước quan trọng nhằm đảm bảo tỷ lệ sống sót và chất lượng ngọc sau này.
• Chuẩn bị tế bào hiến và hạt nhân: Một mảnh mô nhỏ (tế bào biểu mô) sẽ được lấy từ tuyến sinh dục của một con trai khỏe mạnh khác (gọi là trai hiến). Đồng thời, hạt nhân – thường làm từ vỏ ngọc trai đã được mài tròn cũng được chuẩn bị sẵn.
• Tiến hành cấy ngọc: Tế bào hiến và hạt nhân sẽ được cấy vào tuyến sinh dục của con trai chủ. Công đoạn này đòi hỏi sự chính xác và tay nghề cao để tránh làm tổn thương trai và giúp ngọc hình thành đúng cách.
• Chuyển trai về môi trường biển nuôi cấy: Sau khi cấy, trai sẽ được đưa vào các lồng nuôi chuyên dụng, bố trí dưới biển với khoảng cách phù hợp. Các lồng này được đặt ở vùng biển sạch, trong, có dòng chảy ổn định và điều kiện môi trường phù hợp để trai phát triển.
• Chăm sóc và theo dõi định kỳ: Trai được chăm sóc cẩn thận: làm sạch vỏ, theo dõi sức khỏe, trọng lượng và mức độ thích nghi với môi trường biển. Định kỳ, chúng sẽ được kiểm tra để đánh giá quá trình hình thành ngọc.
• Thời gian nuôi và thu hoạch: Sau 6 - 12 tháng, ngọc trai có thể thu hoạch, tuy nhiên thường chỉ đạt chất lượng trung bình. Những viên ngọc trai Phú Quốc chất lượng cao cần thời gian nuôi từ 6 - 8 năm hoặc lâu hơn để đạt độ bóng, tròn và màu sắc đẹp.
• Phân loại và đánh giá ngọc trai: Khi thu hoạch, mỗi viên ngọc sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí: hình dạng, độ bóng, màu sắc, kích thước và mức độ hoàn thiện bề mặt. Màu sắc ngọc thường phụ thuộc vào giống trai và điều kiện môi trường, phổ biến gồm: trắng, vàng, đen, xanh biển…

Các trại nuôi ngọc trai Phú Quốc áp dụng quy trình, kỹ thuật nuôi cấy từ Úc, Nhật Bản (Ảnh: Sưu tầm) 

2. Hướng dẫn phân biệt các loại ngọc trai Phú Quốc

2.1 Làm sao để phân biệt ngọc trai Phú Quốc thật và giả?

Ngọc trai Phú Quốc thật sở hữu những đặc điểm riêng biệt mà bạn nên nắm rõ để lựa chọn được sản phẩm chất lượng:

• Hình dáng: Mặc dù hình tròn là chuẩn mực, nhưng ngọc trai thật hiếm khi đạt độ tròn tuyệt đối. Chúng thường có hình bầu dục, giọt nước hoặc hơi lệch. Đây là dấu hiệu của quá trình hình thành tự nhiên.
• Màu sắc: Màu của ngọc trai thật thường phụ thuộc vào màu sắc vỏ trai mẹ, phổ biến nhất là trắng bạc, vàng, hồng hoặc đen. Bề mặt ngọc có ánh ngũ sắc nhẹ, thường chỉ từ một đến hai tông màu, trong khi ngọc giả lại thường có nhiều ánh màu sặc sỡ bất thường.
• Độ bóng: Ngọc trai thật có độ bóng mờ, ánh sáng phản chiếu không đều. Ngược lại, ngọc giả được phủ lớp bóng nhân tạo nên nhìn sáng bóng đồng đều.
• Khả năng tự phục hồi nhẹ: Ngọc trai thật có thể tự làm lành các vết trầy xước nhỏ. Một cách phân biệt ngọc trai Phú Quốc thật và giả là chà nhẹ viên ngọc lên mặt kính. Nếu sau vài lần chà mà viên ngọc vẫn giữ độ bóng, không bong tróc hay xước bề mặt, đó chính là ngọc trai thật.

Ngọc trai thật có thể được phân biệt nhờ đặc điểm tự làm lành các vết trầy xước khi va chạm (Ảnh: Sưu tầm)

2.2 Cách phân biệt ngọc trai tự nhiên và nhân tạo

Sự khác biệt rõ nhất nằm ở phần lõi: ngọc trai tự nhiên không có nhân, toàn bộ được hình thành từ xà cừ; còn ngọc trai nuôi cấy thì có lõi nhân ở trung tâm. Về hình dáng, ngọc tự nhiên thường không tròn hoàn hảo, đôi khi méo nhẹ hoặc có dạng giọt nước, trong khi ngọc nuôi cấy dễ đạt độ tròn nhờ có nhân tròn từ đầu. Màu sắc và độ bóng của ngọc tự nhiên thường dịu, ánh sắc sâu và thay đổi tinh tế khi thay đổi ánh sáng. Ngược lại, ngọc nuôi cấy có thể sáng bóng hơn nhưng ánh sắc thường đều và ít biến đổi.

Giá trị của ngọc trai tự nhiên rất cao bởi độ hiếm và vẻ đẹp độc nhất, thường chỉ xuất hiện trong các bộ sưu tập quý hiếm. Trong khi đó, ngọc trai nuôi cấy hiện chiếm hơn 95% thị trường, với nhiều mẫu mã, màu sắc và mức giá dễ tiếp cận hơn. Dù vậy, nếu được nuôi đúng kỹ thuật và trong thời gian dài, ngọc trai nuôi cấy vẫn đạt chất lượng cao và có giá trị thẩm mỹ rất tốt. Do đó, để lựa chọn đúng loại ngọc phù hợp, người mua nên tìm hiểu kỹ và ưu tiên chọn mua tại các địa chỉ uy tín, có giấy chứng nhận rõ ràng.

2.3 Cách nhận biết ngọc trai nước mặn và nước ngọt

Ngọc trai nuôi hiện được chia thành hai loại chính: ngọc trai nước ngọt và ngọc trai nước mặn.

• Ngọc trai nước ngọt thường được nuôi cấy trong môi trường nước ngọt như sông, hồ và phần lớn sản xuất tại Trung Quốc. Loại ngọc này có thời gian nuôi ngắn hơn và quy trình nuôi cấy đơn giản hơn.
• Ngọc trai nước mặn được nuôi cấy trong các vịnh biển với thời gian kéo dài, quy trình phức tạp và tỉ lệ thành công thấp. Ở Việt Nam, loại ngọc trai nước mặn chủ yếu được nuôi cấy tại Phú Quốc, Nha Trang và đảo Cô Tô (Quảng Ninh). 

Để phân biệt ngọc trai nước mặn và ngọc trai nước ngọt, bạn có thể dựa vào một số đặc điểm dễ nhận biết sau đây:

Ngọc trai nước mặn có độ bóng rất cao, bề mặt sáng mịn và khi đặt dưới ánh nắng mặt trời sẽ tỏa ra ánh ngũ sắc rực rỡ, rất tự nhiên. Màu sắc của ngọc trai nước mặn Phú Quốc hoàn toàn là màu tự nhiên, không qua xử lý hay nhuộm màu. Bên cạnh đó, ngọc trai nước mặn có độ bền rất tốt, lớp xà cừ chắc khỏe và khả năng chống bong tróc cao, tự làm lành tốt…

Ngược lại, ngọc trai nước ngọt thường có độ bóng thấp hơn, bề mặt không sáng bóng như ngọc nước mặn. Màu sắc phổ biến của ngọc trai nước ngọt là trắng, kem hoặc hồng phớt nhưng không bền màu theo thời gian. Để đạt được màu sắc và độ bóng mong muốn, ngọc trai nước ngọt thường phải trải qua quá trình gia công, nhuộm màu, xử lý bề mặt. Chính vì vậy, lớp xà cừ của ngọc trai nước ngọt dễ mất cấu trúc tự nhiên, dễ bong tróc và độ bền không cao bằng ngọc trai nước mặn.

3. Kinh nghiệm mua ngọc trai Phú Quốc

Ngọc trai biển Phú Quốc là sản phẩm có giá trị cao nên bạn cần hết sức lưu ý để tránh mua phải hàng giả, kém chất lượng. Dưới đây là một số kinh nghiệm mua ngọc trai Phú Quốc hữu ích mà bạn có thể tham khảo: 

3.1 Trang sức ngọc trai Phú Quốc giá bao nhiêu?

Ngọc trai Phú Quốc được chế tác thành nhiều loại trang sức như nhẫn, vòng tay, vòng cổ với đa dạng thiết kế đẹp mắt, sang trọng. Giá ngọc trai phú quốc được phân loại theo màu sắc, kích cỡ và chất lượng của ngọc trai. Trong đó, giá ngọc trai đen Phú Quốc đắt nhất, có thể lên đến 1.000 USD/viên. Giá trị kế tiếp là các loại ngọc trai màu khác như vàng, hồng và sau cùng là loại ngọc trai màu trắng bạc có mức giá khoảng 40-50 USD/viên.

3.2 Nên mua sản phẩm gì từ ngọc trai Phú Quốc?

Khi đến Phú Quốc, bạn có thể lựa chọn nhiều trang sức hoặc sản phẩm lưu niệm cao cấp được chế tác từ ngọc trai. Phổ biến nhất là các món trang sức như:

• Dây chuyền ngọc trai Phú Quốc 
• Vòng tay ngọc trai Phú Quốc
• Nhẫn ngọc trai Phú Quốc
• Lắc tay ngọc trai Phú Quốc
• Bông tai ngọc trai Phú Quốc

Trang sức ngọc trai Phú Quốc không chỉ tôn lên vẻ đẹp sang trọng, quý phái mà còn mang ý nghĩa phong thủy, đem lại may mắn và vượng khí cho người đeo. Bên cạnh đó, ngọc trai Phú Quốc còn được ứng dụng trong làm đẹp, nổi bật với các sản phẩm chăm sóc da như: bột ngọc trai Phú Quốc, kem dưỡng, sữa rửa mặt, xịt khoáng... giúp làm dịu, tái tạo và nuôi dưỡng làn da mịn màng, tươi trẻ.

Nếu yêu thích sự độc đáo, bạn cũng có thể mua viên ngọc trai thô để chế tác riêng theo ý muốn. Đây là những món quà lý tưởng, vừa giá trị vừa tinh tế, dành tặng bản thân hoặc người thân sau chuyến du lịch Phú Quốc.

3.3. Chọn mua tại cơ sở nuôi cấy ngọc trai uy tín

Có nên mua ngọc trai ở Phú Quốc? Câu trả lời là có, vì ngọc trai Phú Quốc có chất lượng tốt, giá trị vượt trội và đa dạng sản phẩm để lựa chọn. Tuy nhiên, để chọn được ngọc trai Phú Quốc chất lượng cao và đúng giá, bạn nên mua tại các cơ sở nuôi cấy và bán ngọc trai uy tín. Những cơ sở này cung cấp đa dạng sản phẩm và có chế độ bảo hành do lỗi chế tác để bạn có thể yên tâm sử dụng. Trường hợp mua ngọc trai tại các quầy hàng lưu niệm, cửa hàng nhỏ lẻ thì nguy cơ gặp phải hàng giả với mức giá “chặt chém” là rất lớn